میکرومتر چیست؟ با انواع آن آشنا بشویم
میکرومتر چیست؟ با انواع آن آشنا بشویم
میکرومترها یا ریزسنج ها زیرمجموعه دسته ابزار های اندازه گیری ابعادی هستند.
میکرومتر ها به دو دلیل از مابقی ابزار های اندازه گیری ابعادی مثل کولیس ها متمایز میشوند که در اصل میتوان از این دو دلیل به عنوان تفاوت اصلی کولیس ها و میکرومتر ها هم یاد کرد.
- دقت بالاتر (دقت یک میکرون یا یک هزار میلیمتر در برخی از نمونه ها ) و احتمال خطای کمتر
- نوع ساختار اندازه گیری مخصوصا بدنه هلال شکل در میکرومتر های خارج سنج که کمک بزرگی برای اندازه گیری ازوسط قطعه میکند و بدنه ی میله ای شکل که در میکرومتر های میله ای یا لوله ای باعث شده تا نقاطی را بتوان اندازه گیری کرد که با هیچ دستگاه دیگری امکان اندازه گیری آنها نیست.
میکرومتر ها از نظر خوانش به چند دسته تقسیم میشوند؟
- میکرومتر ورنیر یا ساده : به این میکرومتر ها به اصطلاح ورنیه هم گفته میشود که تمامی ابعاد قطعه را باید از روی بازوی مدرج ( همان ورنیر دستگاه ) خواند. به این نکته توجه کنید این دسته از میکرومتر ها در صورت کالیبره بودن به درستی اندازه گیری میکنند و خطای کمی دارند اما خطای چشم شما در خواندن ابعاد از روی قسمت مدرج دستگاه ممکن است مشکل ساز شود.
میتوان از حسن های این دستگاه ها نسبت به میکرومتر های دیجیتال به خرابی کمتر آنها اشاره کرد.البته در هر صورت آنها هم به ضربه حساس هستند و ممکن است که با کوچک ترین ضربه دستگاه از کالیبره خارج شده و خطا در اندازه گیری رخ دهد.
- میکرومتر های دیجیتال : این میکرومتر ها صفحه نمایش دیجیتال جهت نمایش ابعاد قطعه دارند.کارکردن با این دسته از میکرومتر ها به شدت آسان تر از میکرومتر های ورنیر است. به این معنی که شما هنگام اندازه گیری ابعاد قطعه را به صورت عدد صحیح و اعشار روی صفحه نمایش دیجیتال میکرومتر میبینید.برای مثال 15.22 میلیمتر یا 15.322 میلیمتر ( برای میکرومتر های با دقت یک میکرون ). میکرومتر های دیجیتال در حالت عادی به رطوبت و ضربه حساس هستند اما مدل های خاص و سفارشی از این دستگاه در فروشگاه مشاور ابزار موجود است که دارای گواهی های IP بوده و مناسب استفاده در فضاهای مرطوب هستند.
- میکرومتر های عقربه ای یا ساعتی: در این نوع میکرومتر ها یک صفحه نمایش عقربه ای جهت نشان دادن ابعاد قطعه مورد نظر قرارداده شده است.لازم به ذکر است خوانش در این نوع میکرومتر ها سخت تر از میکرومتر های ساده و دیجیتال بوده و حساسیت به ضربه در این نوع میکرومتر ها بیشتر میباشد.
- میکرومتر های کنتری:میکرومتر های کنتری کم مصرف ترین نوع میکرومتر ها هستند. در این نوع ریز سنج ها یک کنتر جهت نمایش اعشار ابعاد قرار گرفته است و شما باید عدد صحیح اندازه گیری را از روی ورنیر دستگاه خوانده و سپس جهت خواندن اعشار ابعاد قطعه به کنتر مراجعه کنید.این نوع میکرومتر ها به صورت خیلی محدود به کشور ما وارد شده و از همه ی سایز ها در ایران موجود نمیباشد.
میکرومتر ها از نظر نوع اندازه گیری به چند دسته تقسیم میشوند؟
1.میکرومتر های خارج سنج : میکرومتر های خارج سنج جهت اندازه گیری ابعاد بیرونی یا خارجی قطعه مورد استفاده قرار میگیرند. این نوع میکرومتر ها دارای بدنه هلال شکل هستند.
- میکرومتر های داخل سنج ( فک دار ): ریز سنج های داخل سنج جهت اندازه گیری ابعاد داخلی قطعه یا شیار ها از طریق فک داخلی مورد استفاده قرار میگیرند.
- میکرومتر های داخل سنج میله ای یا لوله ای : این میکرومتر ها جهت اندازه گیری داخلی قطعات یا لوله ها یا شیار های بزرگ مورد استفاده قرار میگیرند و به صورت عمودی یا افقی به صورت کامل به داخل قطعه یا لوله میروند. در این نوع میکرومتر ها شما با خرید یک ست میکرومتر میتوانید طول میکرومتر خود را افزایش و یا کاهش دهید و سایز های مختلفی را اندازه گیری کنید.
- میکرومتر های داخل سنج سه فک یا سه نقطه : میکرومتر های سه نقطه جهت اندازه گیری داخل لوله یا استوانه مورد استفاده قرار میگیرند و فقط برای قطعه هایی قابل استفاده هستند که دارای مقطع دایره ای شکل باشند.
- میکرومتر عمق سنج: میکرومتر های عمق سنج کارکرد عمودی دارند و برای اندازه گیری دقیق عمق سوراخ ها یا شیار ها قابل استفاده هستند. تفاوت میکرومتر های عمق سنج با کولیس های عمق سنج در این مورد هست که سوراخ ها و شیار های خیلی ریز هم قابل اندازه گیری با این دستگاه هستند.
- میکرومتر ضخامت سنج : میکرومتر های ضخامت سنج که البته در اصل ضخامت سنج ساعتی هستند و اصطلاحا به آنها میکرومتر ضخامت سنج گفته میشود جهت اندازه گیری ضخامت قطعات استفاده میشوند. برای مثال اندازه گیری ضخامت پارجه یا ورق آهن یا ضخامت هر قطعه ای که به شکل تخت باشد و ابعاد آن جوری باشد که در فک میکرومتر فرو برود.
در آخر باید به این نکته اشاره کرد که دنیای ابزار دقیق خیلی گسترده است و این نمونه هایی که معرفی شد بخشی از مدل ها و تنوع در این دسته میباشد.
مشاور ابزار نماینده رسمی میکرومتر های اینسایز و میکرومتر های آکاد و میکرومتر های میتوتویو در خدمت شماست.
نویسنده : بهزاد اسداله پور – تابستان 1402