از گذشته تا کنون، اندازه گیری دقیق یکی از فاکتور های بسیار مهم در هر صنعتی به شمار می آمده و همچنان می آید و تاثیر مستقیم بر خروجی هر صنعتی میتواند داشته باشد. امروزه با پیشرفت علم و گسترش صنعت و تکنولوژی، ابزارهای اندازه گیری دقیق نیز پیشرفت چشم گیری داشته اند و شرکت های پیشرو در این عرصه تقریبا تمامی نیازهای صنایع مختلف را برآورده کرده اند. ابزارهای اندازه گیری دقیق در صنایع مختلف کاربرد دارند؛ از تولید یک قطعه پاستیکی ساده گرفته تا صنایع حساس خودرو سازی، پزشکی، نظامی و غیره.

کولیس چیست؟

کولیس وسیله ای است برای اندازه گیری دقیق فواصل مستقیم شامل طول، عرض، ارتفاع، عمق، قطر داخلی و قطر خارجی که بوسیله آن میتوتن اندازه هایی از صفر میلیمتر تا چندین متر را با دقتی بسیار بالا و گاها تا یکصدم میلی متر، سنجید.

کولیس ساده ، ساعتی ، دیجیتال

انواع کولیس:

کولیس ها انواع مختلفی دارند و طیف وسیعی را در ابزارهای اندازه گیری دقیق شامل می شوند ولی بطور کلی برای انتخاب یک کولیس دو فاکتور اساسی در نظر گرفته می شود.

  • نحوه خواندن کولیس یا همان نوع خوانش
  • مکانیزم کار

انواع کولیس بر اساس نحوه خواندن کولیس:

تمام کولیس های تولید شده در دنیا از نظر نحوه خواندن یا همان خوانش به سه دسته تقسیم می شوند.

1.کولیس ورنیه:

کولیس چیست ؟

این کولیس که با عناوینی چون کولیس ساده و یا کولیس معمولی نیز از آن یاد می شود اولین و ساده ترین نوع کولیس به حساب می آید. کولیس ورنیر از اجزای مختلفی تشکیل شده که در تصویر زیر قابل مشاهده است.

1- فک بزرگ خارج سنج

2- فک کوچک داخل سنج

3- میله یا نشانگر عمق سنج

4- خط کش مدرج ثابت برای خواندن اعداد صحیح به میلی متر

5- خط کش مدرج ثابت برای خواندن اعداد صحیح به اینچ

6- خط کش مدرج متحرک برای خواندن اعداد اعشاری به میلی متر

7- خط کش مدرج متحرک برای خواندن اعداد اعشاری به اینچ

8- شستی نگهدارنده جهت باز و بسته کردن کولیس

البته شایان ذکر است که کولیس های ورنیر از نظر ظاهر اشکال مختلفی دارند و بسته به برند و مدل تفاوت هایی با یکدیگر  دارند، اما مکانیزم و کارکرد در نهایت یکی میباشد.

نحوه خواندن کولیس ورنیر:

همانطور که در تصویر بالا مشاهده کردید کولیس های ورنیر از دو خط کش ثابت و متحرک تشکیل می شوند. عدد صحیح بر روی خط کش ثابت ما میباشد، به این صورت که آخرین عدد بعد از صفر بر روی خط کش ثابت که روبری اولین دندانه خط کش متحرک میباشد، عدد صحیح ما میباشد. اما خواندن عدد اعشار بر روی خط کش متحرک است، بدین صورت که اولین عدد بعد از صفر خط کش متحرک که دقیقا بر روی یک عدد از خط کش ثابت افتاده باشد، عدد اعشار ما میباشد.

خواندن کولیس ورنیر کار سختی نبوده و با کمی دقت و تجربه به سرعت قابل انجام است. برای انجام اندازه گیری، کولیس را در دست گرفته و توسط شستی دهانه فک را باز کرده و جسم را در میان فک قرار داده و توسط شستی دهانه را تا جایی که فک سفت شود بر روی جسم می بندیم. سپس اعداد روی خط کش را با توجه به توضیحات گفته شده در بالا می خوانیم. عدد روی خط کش ثابت عدد صحیح و عدد روی خط کش متحرک عدد اعشار میباشد و از کنار هم قرار گرفتن این دو عدد اندازه ما به دست می آید. برای درک بهتر این موضوع تصویر بالا را با دقت مشاهده بفرمائید.

  1. کولیس عقربه ای

کولیس عقربه ای

این کولیس که بعضا آن را کولیس ساعتی نیز می نامند، سازه ای مشابه به سایر کولیس ها دارد و متشکل از فک و خط کش می باشد. تنها تفاوت آن با کولیس های ورنیر و دیجیتال نحوه خواندن کولیس میباشد.

نحوه خواندن کولیس عقربه ای:

پیشتر در مورد خواندن کولیس ورنیر توضیح داده شده که عدد صحیح را از روی خط کش ثابت و عدد اعشاری را از روی خط کش متحرک می خوانیم. در کولیس های ساعتی نیز خط کش مدرج عدد صحیح را نمایش می دهد و بجای خط کش مدرج متحرک اعداد اعشار بر روی یک ساعت که در شکل بالا نیر مشخص میباشد، نمایش داده می شود.

برای بررسی و خرید انواع کولیس کلیک نمائید

 3- کولیس دیجیتال:

کولیس دیجیتال

در ساخت کولیس دیجیتال نیز به مانند دو کولیس قبلی از همان سازه استفاده شده است و تنها تفاوت موجود مجددا نحوه خواندن کولیس میباشد. از کولیس دیجیتال میتوان بعنوان سریع ترین و دقیق ترین نوع کولیس یاد کرد. زیرا در کسری از ثانیه تمام داده های اندازه گیری شده توسط فک بر روی صفحه نمایش و در قالب اعداد دیجیتال نمایش داده می شوند.
از همین رو بسیار دقیق و بسیار سریع بوده و خطای کار را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهد.

حال که با 3 حالت کولیس از نظر خوانش و تفاوت های آنها آشنا شده ایم وقت آن رسیده است که کمی به مکانیزم انواع کولیس بپردازیم.

کولیس ها طیف بسیار گسترده ای دارند و تقریبا برای اکثر نیازهای صنایع کولیس های خاص تولید شده است. ولی در کل کولیس ها به دو بخش کولیس های داخل سنج (Inside Calipers) و کولیس های خارج سنج (Outside Calipers) تقسیم می شوند.

کولیس داخل سنج همانگونه که از نامش پیداست برای سنجش قطر های داخلی کاربرد دارد. برای مثال اگر نیاز به اندازه گیری دقیق قطر داخلی یک لیوان را داشته باشیم باید از کولیس داخل سنج استفاده کنیم. اما برای ندازه گیری ضخامت دیواره همان لیوان باید از کولیس خارج سنج استفاده کنیم. کولیس های خارج سنج برای سنجش قطر های خارجی استفاده می شوند. برای مثال اندازه گیری دقیق قطر خارجی یک لوله یا اندازه گیری ضخامت یک قطعه چوبی و غیره.کولیس داخل سنج

شاید برای شما سوال پیش بیاید که مگر همه کولیس ها دارای فک داخلی و خارجی نیستند؟ پس چه نیازی به کولیس داخل و خارج بصورت جداگانه است؟

جواب سوال خیر است. همانطور که پیشتر گفته شد کولیس ها طیف بسیار گسترده ای دارند و برای تمامی نیاز ها کولیس خاص تولید شده است. بعضی از کولیس ها صرفا برای داخل سنجی و بعضی دیگر برای خارج سنجی میباشند و فقط دارای یک نوع فک میباشند.

در پایان جای دارد به تعدادی از انواع کولیس ها اشاره شود:

. کولیس عمق سنج

. کولیس ارتفاع سنج

. کولیس فک پولکی

. کولیس دیسک ترمز

. کولیس فک پهن

. کولیس فک تعویض شو

. کولیس چرخ دنده

. کولیس شیار

. کولیس هوکدار

و بسیاری از مدل های دیگر که فعلا در حوصله این مطلب نمی گنجد.

برای بررسی و خرید انواع کولیس کلیک نمائید

بهترین مارک کولیس کدام است؟

برای پاسخ به این سوال باید فاکتورهای متعددی را در نظر گرفت، مثلا بهترین برند در بازار کدام کشور؟ برای مثال با توجه به محدودیت های موجود در واردات به بازار کشور ما، گستردگی برند ها با محدودیت مواجه است. یا اینکه از نظر قیمت برندهای مختلف در دنیا تفاوت های زیادی با هم دارند. مورد دیگر بحث گستردگی محصولات هر برند، آزمایشگاه های تست و دقت تولید هر برند و خیلی از فاکتورهای دیگر میباشد.

ولی بطور کلی چند برند مطرح در بازار ایران وجود دارند که هم از لحاظ جایگاه جهانی، گستردگی محصولات و دقت تولید حرفی برای گفتن دارند.

مهم ترین برند موجود در ایران که میتوان گفت برند رتبه یک دنیا هم میباشد برند میتوتویو (Mitutoyo) کشور ژاپن میباشد که در بازار ایران نیز یافت میشود ولی متاسفانه به دلیل قیمت بسیار بالای آن و همچنین محدودیت در واردات و افزایش نمونه های کپی در بازار، این برند انتخاب سخت و غیر اقتصادی میباشد. محصولات این برند در ایران اکثر مواقع قیمتی گاها تا 5 برابر رقبای اروپایی خود دارد.

میتوتویو

برای بررسی و خرید محصولات اصلی میتوتویو (Mitutoyo) کلیک نمائید

اما اگر بخواهیم چند برند بسیار با کیفیت و گستردگی بالای محصولات موجود در ایران و مهمترین فاکتور یعنی قیمت را نام ببریم، میتوان به موارد زیر اشاره کرد.

برند اینسایز (INSIZE): این برند یک برند اتریشی میباشد که خط تولید محصولات آن در کشور چین است. به جرات میتوان گفت که کیفیت محصولات برند اینسایز در سطح جهانی بسیار بالا بوده و یک رقیب جدی برای برند های ژاپنی و آمریکایی به حساب می آید. این برند در چند سال اخیر در بازار ایران نیز تواسته است محبوبیت خاصی را به دست آورد بطوریکه تا آزمایشگاه های شرکت نفت و پتروشیمی ایران هم رفته است و توانسته است خود را در قلب آزمایشگاه های این شرکت های سرسخت جای دهد.

اینسایز

برای بررسی و خرید محصولات اصلی اینسایز (INSIZE) کلیک نمائید

برند آکاد (ACCUD): این برند نیز به مانند برند اینسایز یک شرکت اروپایی بوده و دقیقا مشابه به برند اینسایز عمل می کند. دفتر مرکزی آن در کشور اتریش بوده و خط تولید محصولاتش نیز در کشور چین میباشد. از لحاظ کیفی، گستردگی محصولات، قیمت و خیلی از فاکتور های دیگر بسیار به برند اینسایز شبیه بوده و دقیقا این دو شرکت مشابه یکدیگر عمل می کنند.

آکاد

برای بررسی و خرید محصولات اصلی آکاد (ACCUD) کلیک نمائید

برند آسیمتو (ASIMETO): این برند نیز یکی دیگر از برندهای اروپایی میباشد که در کشور چین تولیدات خود را انجام می دهد. این برند آلمانی نیز همانند رقبای خود که در بالا نام برده شده طیف گسترده ای از محصولات مختلف را تولید و روانه بازار می کند. این برند نیز در بازار ایران طرفداران زیادی دارد.

آسیمتو

برای بررسی و خرید محصولات اصلی آسیمتو (ASIMETO) کلیک نمائید

برندهای دیگری مانند ال جی گوانگلو، داسکوا، اس ال و سایر برندها نیز در بازار ایران فعالیت می کنند، اما با توجه به فاکتورهای گفته شده در بالا هر کدام از آنها یک یا چند فاکتور را پاس نمی کنند و بعنوان رقیب برای برندهای بالا در بازار ایران تلقی نمی شوند. بعضی از این برند ها کیفیت مطلوب را دارند اما گسترگی واردات به ایران را ندارند و محصولات آنها تکمیل نیست. برخی دیگر هم کیفیت و دقت کافی را ندارند و برای صنایع حساس کارآمد نیستند.

بطور کلی پیشنهاد تیم مشاور ابزار برای شما عزیزان نیز یکی از 4 برند بالا میباشد.

تیم و فروشگاه اینترنتی مشاور ابزار بعنوان تنها مرجع تخصصی مشاوره و فروش ابزارآلات اندازه گیری دقیق در فضای اینترنتی ایران و همچنین نماینده 4 برند اصلی اینسایز، آکاد، میتوتویو و آسیمتو، همواره تمام تلاش خود را در راستای رضایت مشتری و ارائه مشاوره تخصصی در زمینه ابزارآلات اندازه گیری دقیق و ارائه اجناس اصلی و اورجینال، در میان گذاشته است.

برای بررسی و خرید انواع ابزار آلات دقیق کلیک نمائید

نویسنده – بهزاد اسداله پور – تابستان 1402